Dieuwke van Vliet

Geslacht: Vrouw
Vader: Eelke van Vliet
Moeder: Heintje Krakau
Geboren: 14 Apr 1887 Enkhuizen
Overleden: 1974 Hoorn
Beroep: godsdienstlerares
Aantekeningen: Last Name: Vliet van
First Name: Dieuwke
Date of Birth: 14/04/1887
Date of death: 02/10/1974
Rescuer's fate: imprisoned survived
Nationality: THE NETHERLANDS
Gender: Female
Profession: TEACHER
Place during the war: Hoorn, Noordholland, The Netherlands
Rescue Place: Hoorn, Noordholland, The Netherlands
Rescue mode: Hiding Illegal transfer Arranging shelter
File number: File from the Collection of the Righteous Among the Nations Department (M.31.2/681)
Narrowly escaping an SS raid on June 20, 1943, Sally Alexander and Gerda Dina (Menko) Themans, made contact with Dieuwke van Vliet, whom they had met through Sally’s eldest brother. Dieuwke took the Themans by boat across the IJsselmeer to the town of Hoorn, North Holland. She arranged a hiding place for Sally and a job as a nurse for the pregnant Gerda at the city hospital in Hoorn. Gerda gave birth to a boy, Aryeh Nechemya, on November 22, 1943. The mother and son hid in Oosterbeek, Gelderland, until February 1944. After this, Gerda rejoined her husband in Hoorn, while the baby was placed with the van der Berge family. Only a month later, the van der Berge household was raided by the SS. Mrs. van der Berge was ordered to hand over the baby to the police the next day. She managed, however, to get word to Dieuwke van Vliet, and the baby was rushed to the Laan* family in nearby De Goorn, North Holland, and stayed there until the liberation. In December 1944, the Themans had to leave their host family. Gerda Themans went back to the hospital as a nurse and Dieuwke van Vliet took Sally in. Sally’s elder brother was also hiding with Dieuwke. In March 1945, the SS searched the house but the two brothers escaped across the roof. Dieuwke was arrested with her friend and her housekeeper. All were charged with working for the Resistance, but Dieuwke was released before the end of the war. Dieuwke was deeply involved in underground activities during the war years. She explained that her motive was simply to help her fellow Dutch citizens in times of distress and danger.
On June 22, 1971, Yad Vashem recognized Dieuwke van Vliet as Righteous Among the Nations.
Vast beraden redder van mensen in oorlogstijd
Dieuw wordt geboren te Enkhuizen in 1887. Haar vader is vanaf 1915 huismeester in het pand van het Waterschap Drechterland in Hoorn. Het gezin is vrijzinnig hervormd. Dieuw wil dominee worden, maar dat is in die tijd voor haar een onbereikbaar ideaal. Als godsdienst-onderwijzeres kan zij wel aan de slag. Zij wordt veel gevraagd voor preekbeurten in diverse kerken in Hoorn en omgeving.
Op de zondagsschool in Hoorn ontmoet zij onderwijzeres Aaf Dell, (zie WBW), die haar levenspartner wordt. Vanaf 1940 wonen zij in de conciërgewoning van het Waterschap aan het Grote Oost 6. Na het overlijden van haar vader in 1930 neemt Dieuw de functie van conciërge daar over. De woning wordt in november 1942 gevorderd door de Duitse bezetter, maar het achterhuis valt daar niet onder. Hier bieden Dieuw en Aaf vanaf augustus onderduikers huisvesting en de komst van de Ortscommandantur brengt daar geen verandering in Zij ondervinden veel steun en hulp van Odile Moereels, directrice van het Stadsziekenhuis aan het Kerkplein in Hoorn. Onverschrokken en origineel optreden van Dieuw houdt de onderduikers uit de handen van de bezetters.
Op 10 februari 1944 wordt Aaf Dell gearresteerd en moet Dieuw verhuizen. In haar nieuwe onderkomen aan de Roode Steen 13 biedt ze opnieuw onderdak aan haar bekende joden. Haar huishoudelijke hulp in de conciërgewoning, Aaf Laan, helpt ook hier. Op 24 maart 1945 worden zij door de SS gearresteerd en in Amsterdam gevangen gezet. Op 14 april komen ze vrij en gaan lopend naar Hoorn, waar ze twee dagen later aankomen.
In 1947 vestigt Dieuw zich met Aaf Dell in Spanbroek, in 1950 keren zij terug naar Hoorn, waar zij op Noorderstraat 10 gaan wonen. Als in 1968 het Liornehuis klaar is vestigen zij zich daar.
In 1951 wordt zij met Aaf onderscheiden en in 1972 worden zij onderscheiden met de Medaille de Justes van Yad Vashem.
Op 2 oktober 1974 overlijdt Dieuw van Vliet in het Liornehuis in Hoorn, 87 jaar oud.
Aan de gevel van het pand Grote Oost 4-6 wordt in 1996 een plaquette geplaatst ter herinnering aan Dieuw van Vliet en Aaf Dell en hun geschiedenis daar.
Bronnen:
Artikelen van Herman Lansdaal in Kwartaalblad van de Vereniging Oud Hoorn, 17e jrg. nr. 1 en 18e jrg. nr. 2.
Gegevens aangeleverd en bewerkt door: Koos van Bockxmeer te Blokker (2012).
Westfries Biografisch Woordenboek