Johannes Albertus Boer
| Geslacht: | Man | |
| Vader: | Johannes Gerhardus Boer | |
| Moeder: | Afien Olthof | |
| Geboren: | 22 Feb 1895 | Groningen |
| Overleden: | 12 Feb 1971 | Groningen |
| Beroep: | teekenaar | |
| Aantekeningen: | Johannes Albertus Boer (roepnaam Jo) werd op 22 februari 1895 in Groningen geboren. Hij was de oudste van de acht kinderen van Johannes Gerardus Boer en Afien Olthof. Zijn vader was sorteerder en later sigarenmaker van beroep; zijn moeder was voor haar huwelijk dienstbode. De familie was rooms-katholiek. In 1902 verhuisde het gezin naar Dokkum, maar het keerde in 1905 naar Groningen terug.(1) Na de lagere school ging Jo Boer naar de Burgeravondschool in Groningen. Van 1908 tot 1911 volgde hij de driejarige cursus voor leerling meubelmaker aan de Ambachtsschool in Groningen. Daarna werkte hij van 1911 tot 1913 in de meubelwerkplaats van de Firma Wed. H. van der Veen aan de Roode Weeshuisstraat. Van 1912 tot 1916 deed hij ervaring op bij de aannemer Chr. Bremer in Groningen. Naast dit werk volgde Boer vanaf 1913 avond- en later ook dagcursussen in het meubelontwerpen aan de Academie Minerva, die hij in 1917 afsloot met een diploma. In 1916 kreeg hij werk als tekenaar en meubelmaker bij de meubelfabriek 'Nederland' van de Firma J.A. Huizinga aan de Westersingel. Boer, die inmiddels in de Kleine Bergstraat woonde, behaalde respectievelijk de diploma's gezel en meester meubelmaker en de akte voor M.O. M.J. Meubeltekenen. In 1919 werd Boer tijdelijk leraar rechtlijnig en vaktekenen aan de Gemeentelijke Avondschool voor voortgezet vakonderwijs. Ook later bleef hij naast zijn werk als architect lesgeven, aan de Academie Minerva en de Ambachtsschool aan de Petrus Driesenstraat. De jaren twintig Boer kwam in 1920 als tekenaar in dienst van Gemeentewerken van Groningen. Deze dienst had een grote behoefte aan tekenaars in verband met de uitwerking van het uitbreidingsplan voor de gemeente Groningen. Dit 'Plan van Uitleg' was in 1906 ontworpen door de directeur van het bureau, ir. J.A. Mulock Houwer. De uitbreidingen omvatten onder meer de Oranjewijk, de Oosterparkwijk en de Korrewegwijk. Verder werden er plannen voor nieuwe scholen ontwikkeld, zoals de gecombineerde MTS-Ambachtsschool aan de Petrus Driessenstraat. Dit gebouw werd ontworpen door J.G. Wiebenga en L.C. van der Vlugt. Zij tekenden een modern gebouw van beton, ijzer en glas. Boer was als opzichter betrokken bij de uitvoering en was in het bijzonder belast met het interieur. Toen in 1923 de school voltooid was, eindigde ook zijn dienstverband bij de gemeente. Inmiddels was Boer in 1921 getrouwd met Francina Bremer (1896-1964) uit Middelstum. Het echtpaar vestigde zich aan de Sumatralaan 14 en kreeg op 22 juli 1922 een dochter, Afiena Johanna (Fien). Boer kon nog enige tijd als tijdelijk opzichter bij Gemeentewerken blijven, maar moest op zoek naar eigen opdrachten. In 1925 maakte hij in het kader van zijn studie Kunstgeschiedenis een studiereis naar Wiesbaden. Begin jaren twintig werd Boer lid van de Groninger kunstkring De Ploeg, die in 1918 was opgericht en vooral bekend werd vanwege de schilderkunst. Verschillende Groningse architecten waren lid van deze kring, zoals S.J. Bouma, M. Bruin Bruins, J. Hansen en E. van Linge. Sommigen waren als kunstschilder bij de club betrokken, anderen als architect-lid. Al deze architecten zijn in die tijd te rekenen tot de Amsterdamse School. Deze stroming vond in Groningen zeer veel navolging. Andere Amsterdamse School-architecten die veel in Groningen bouwden, waren E. Reitsma, B. Kazemier & T. Tonkens, A.J. Feberwee en J. Prummel. S.J. Bouma, die in dienst van Gemeentewerken was, kreeg bekendheid door zijn expressionistische schoolgebouwen. Het publiek kon van de nieuwe ontwikkelingen in de beeldende kunst en bouwkunst kennis nemen door de exposities van het Kunstlievend Genootschap Pictura. Boer raakte in deze tijd bevriend met de Ploegschilders Jan Wiegers en Johan Dijkstra. Boer was zelf tijdens vakanties ook een enthousiast schilder en tekenaar. Volkswoningbouw, villa's en landhuizen De eerste opdrachten voor Boer bestonden uit woningbouwcomplexen in de omgeving van het Bernoulliplein en de Korreweg. Boer werkte voor verschillende aannemers die hier grond kochten en woningblokken bouwden, onder anderen B. Venema en H. Koster. Boer en de beide aannemers vestigden zich in de nieuwe Korrewegwijk. De eerste woningblokken waren kleurrijke, expressieve voorbeelden van Amsterdamse School-architectuur. Later versoberde de stijl van Boer onder invloed van de Nieuwe Zakelijkheid. In de jaren twintig en dertig ontwierp Boer naast grote woningblokken in de stad Groningen ook verschillende landhuizen en villa's, onder andere in Haren. Het meest opvallende ontwerp is het landhuis 'Het Uilennest' in Haren uit 1928. Het huis heeft een onregelmatige plattegrond en bestaat uit in hoogte variërende baksteenvolumes onder een samengestelde rieten kap. De kap wordt doorbroken door een hoog trappenhuis met een plat dak en een brede schoorsteen met een sculptuur in de vorm van een gestileerde uil. Boer bleef in de jaren twintig en dertig meubel- en interieurontwerpen maken. In 1935 ontwierp hij de inrichting en een aantal paviljoens voor de grote handels- nijverheids- en landbouwtentoonstelling Noorderlicht, die werd georganiseerd op initiatief van de Algemeene Groninger Winkeliersvereeniging. Boer veranderde voor deze gelegenheid het interieur van het Harmoniecomplex in een zuilengaleij met paddestoelachtige kapitelen en lichtkoepels. Het geheel was een in triplex opgetrokken tijdelijk decor. De paviljoens waren ontworpen in kubische vormen en geschilderd in lichte tinten. Als gevolg van een storm moesten de torens bij de entree al binnen enkele dagen worden afgebroken. Eind jaren dertig kocht Boer een negentiende-eeuws pand aan de Hereweg 82 in Groningen. Hij liet dit pand verbouwen tot zijn woning en architectenbureau. Het huis is met zijn deels witgepleisterde gevels, boogvensters en ronde ramen verwant aan de architectuur van S. van Ravesteijn uit die tijd. Boer bleef hier wonen tot zijn dood in 1971. In 1940 was Boer hoofd Kunstbescherming in het district Groningen. Hij werd belast met beschermingsmaatregelen voor de Martinitoren. Huisarchitect van de firma Tonnema in Sneek Vanaf het eind van de jaren twintig was Boer de huisarchitect van de firma Tonnema in Sneek, bekend van KING-pepermunt. Nicolaas de Vries, die de fabriek in 1902 had opgericht, verleende Boer vanaf 1929 vele opdrachten voor verbouwingen en uitbreidingen van de fabriek aan het Kleinzand in Sneek. Boer tekende zijn eerste ontwerpen in Amsterdamse School-stijl, maar ook hier werden de plannen geleidelijk zakelijker. Nadat hij in 1929 een pand bij de fabriek tot directeurswoning had verbouwd, ontwierp in 1937 voor de Vries de geheel nieuwe villa 'Lindenhoek' aan de Leeuwarderweg. Boer was bevriend met de familie De Vries en ging vaak mee bij zeiltochten op het Sneekermeer. Ook na de Tweede Wereloorlog bleef de Tonnema-fabriek een belangrijke opdrachtgever voor Boer. Hij ontwierp in de jaren vijftig een nieuwe fabriek in Sneek, opgetrokken in betonskeletbouw met gele bakstenen gevels. Het gebouw had opvallende, gebogen sheddaken. Groningen na de Tweede Wereldoorlog In de jaren van de wederopbouw was er ook in de stad Groningen veel werk voor Boer. Hij kreeg verschillende opdrachten voor herbouw en verbouwingen van winkel- en bedrijfspanden. De ontwerpen sluiten aan bij de decoratieve stijl van zijn eigen huis. Zo paste hij vaak ronde ramen, betonnen lijsten en siermetselwerk toe. Voor de directeur van de Scholten-Honigfabriek ontwierp hij een bungalow in Glimmen. De ornamentiek van dit huis verwijst naar de Vrijmetselarij. Nadat zijn eerste vrouw in 1964 was overleden, trouwde Boer in 1970 met Nell Liemberg. Boer was inmiddels gestopt met zijn werk als architect en het echtpaar kocht een appartement in Noordwijk. Op 12 februari 1971 kwamen Boer en zijn vrouw om het leven bij een auto-ongeluk in Groningen. Hun auto raakte te water bij het NS-station. 1. Deze tekst is gebaseerd op: R. Overbeek en M. van der Heide, Jo Boer (1895-1971). Architect uit Groningen, Groningen 2006. www.bonas.nl |
|
Gezin 1
| Huwelijkspartner: | Francina Bremer | geb. 1896 overl. 12 Feb 1971 |
| Huwelijk: | 8 Sept 1921 | Groningen |