Jacob Jetzes Kalma

Geslacht: Man
Vader: Jetze Jacobs Kalma
Moeder: Gerritje Alberts van der Hem
Geboren: 17 MEI 1907 Hantumhuizen
Overleden: 23 MEI 1991 Leeuwarden
Aantekeningen: K A L M A , J A C O B J E T Z E S , * Hantumhuizen Daarnaast werd K . actiefin de Kristlik Fryske
(Frl.) 17 mei 1907, t Leeuwarden 23 mei 1991. Mienskip op Frijsinnige Grounslach en in de
Zn. van Jetze Jacobs Kalma, boer, en Gerritje oudste friestalige organisatie, het Selskip foar
Alberts van der Hem. Stud. theol. Leiden 1927; Fryske Tael- en Skriftekennisse. In het orgaan
dr. theol. h.c. Groningen 1984 (promotor: van deze laatste vereniging Frysldn en in het
F . R . J . Knetsch). Herv. pred. St. Jacobi- algemene Friese maandblad // Heiteldn publi-
parochie/Wier 1932-1936 (eervol ontsl.). Voor- ceerde hij een reeks van beschouwende artikelen
ganger Vereniging van Vrijz. Hervormden en commentaren. Erg radicaal stelde hij zich niet
Zandvoort 1936-1938. Herv. pred. Hoge- op. Z o achtte hij in 1940 een krachtige propa-
beintum 1938, Waaksens/Brantgum 1940, War- ganda voor de Friese preek, zoals het Kristlik
ga 1943, Lekkum/Miedum 1946, Sneek 1960 Frysk Selskip die voorstond, weinig zinvol
(bijzondere werkzaamheden Vrijz. Hervorm- zolang het kerkvolk daar niet om vroeg. Wel
den), Boyl 1964-1968 (emer.). Hij huwde op 13 sprak hij zelf bij catechisaties, bij cursuswerk en
jan. 1932 te Den Haag met Froukje Koops op huisbezoek Fries.
(1905-1991).
Na het uitbreken van de tweede wereldoorlog
Opgegroeid in een liberaal en vrijzinnig gezin werd K . redacteur van Frysldn, waarna hij
heeft gekregen, maar ook in de vorm van zijn kreeg K . zijn eerste theol. scholing van J . A .
gebundelde preken die heel wat hoorders en Bruins jr. Deze bevlogen predikant ("rood en
lezers trokken. De preekschetscolleges en de blauw", aldus K . ) deed zijn pupil kennis maken
preekoefeningen onder zijn leiding waren met het werk van Ibsen en Tolstoi, stond hem
befaamd. tijdens zijn academische studie met raad en daad
Het was voor J. teleurstellend dat de instem- bij, en benadrukte de noodzaak van een dienst-
ming met zijn Liturgische oriëntatie (1962) nau- baar leven. Als student werd K . lid van de
welijks daadwerkelijke gevolgen heeft gehad in S D A P en hij zou zich zijn leven lang socialist
de kring waartoe hij zich rekende. Hij zelf door- noemen. In zijn studententijd was K . actief in de
brak het geijkte patroon van de gemiddelde Vrijz.-Chr. Studenten Bond; als zijn belangrijk-
geref. bonder: zo had hij geen bezwaar tegen ge- ste leermeester noemde hij H . T . de Graaf. In
zangen en bezigde hij schuldbelijdenis en gena- Leiden leerde hij zijn toekomstige echtgenote
deverkondiging in de diensten die hij leidde. kennen, die er eveneens theologie studeerde, en
J. was een man met een brede belangstelling, samen hebben ze in 1930 een semester in
getuige zijn Sporen van een slag (1981), een Marburg gestudeerd, waar ze o.a. colleges van
historische en strategische studie over de ge- R. Bultmann volgden; aldaar verkregen ze ook
beurtenissen bij Verdun tijdens de eerste wereld- een eerste indruk van het nationaal-socialisme.
oorlog, aangevuld met een theol. bezinning. Zijn Als predikant zag K . zich naar eigen zeggen
standpunt inzake de apartheid te Zuid-Afrika als iemand die reagerend op vragen de weg
week af van het vigerende beleid van de herv. wijst. Hij beschouwde zich meer als een dienaar
synode en riep verzet op. van 'de' kerk dan van de lokale gemeente. Bij
Wie de enigszins afstandelijke, bevindelijke J . het huisbezoek voelde hij zich vaak ongemakke-
wil ontmoeten, leze de in Theologia refonnata lijk, omdat het z . i . te snel resulteerde in een
verschenen "Reflexen" en zijn laatste boek. beleefdheidsbezoek. Toch wilde hij geen afstand
Landingsplaatsen (1989). creëren en daarom meende hij op de kansel geen
toga te moeten dragen.
O e t C h r. : P.M.W. van der Schans. Bibliografie H.J. In: In de vroege jaren '30 sloot K . zich aan bij het
Ervaren waarheid, 167-176. - Voorts: Landingsplaatsen.
Over theologie en leven. Nijkerk 1989.
Sosiael-Demokratysk Frysk Forban, een socia-
L i l . : J.H. van de Bank. Uitdaging en verwerkelijking, een listische vereniging binnen het kader van de
levensbeeld. In: Ervaren waarheid. Opstellen aangeboden aan Friese Beweging. In 1936 publiceerde hij voor
H.J. ter gelegenheid van zijn afscheid als hoogleraar vanwegedeze kleine vereniging, die de Friese taalstrijd
de Nederlandse Hervormde Kerk aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht, o.r.v. J . H . van de Bank (e.a.h Nijkerk (1984). 9-22
met het socialistische internationalisme trachtte
(met foto). - Een interview. J.M. Hasselaar in gesprek met te verzoenen, een korte studie over de eerste
H.J. In: Idem, 44-60. - Herdenkingsartikel: J.H. van de Bank. Tsjecho-Slowaakse president J. Masaryk. In het
in NedTT, X L V (1991). 136 vlg. - B.J. Brouwer, Er zijn ten- socialistische tijdschrift Frysk Folksblêd waar-
slotte grenzen. De Nederlandse kerken en het vraagstuk van de
nuxlerne oorlog, 1945-1965, Kampen 1993. reg. in v. schuwde hij al in 1931 tegen het binnendringen
J II. V A N DE BANK van fascistische denkbeelden in de Friese
Beweging.

Gezin 1

Huwelijkspartner: Froukje Koops geb. 19 Juni 1905
Huwelijk: 13 Jan 1932 Den Haag