Hendrik Magdalenus Bruna

Geslacht:	Man
Vader:	Gerhard Bruna
Moeder:	Clara Henriette van der Halen
Geboren:	8 Juni 1840	Hasselt
Overleden:	10 Aug 1906	Hengelo
Beroep:		predikant
Aantekeningen:	Hendrik Magdalenus Bruna werd geboren te Hasselt (Ov.) op 8 juni 1840. Zijn vader, Gerhard Bruna, was daar van 1837 tot zijn dood in 1886 predikant. Hendrik Magdalenus studeerde theologie in Groningen en werd in 1863 kandidaat bij het Provinciaal Kerkbestuur van Friesland. Van 1864-1868 was hij hulpprediker te Nijverdal, daarna predikant achtereenvolgens te Heumen (1868-1872), Wijchen (1872-1886), Purmerend (1886-1893) en tenslotte in Hengelo (Ov.) van 25 november 1893 tot aan zijn overlijden op 10 augustus 1906. Hij was getrouwd met Gesina Jacoba Sinninghe Damsté en ze woonden in Hengelo in de Pastoriestraat op nr. 3. Ze hadden vier kinderen, twee jongens en twee meisjes; de oudste Gerhard werd in Heumen geboren, de andere drie - Clara Magdalena (Klaar), Jan Jacobus en Imina Maria Ida (Mien) in Wijchen. De oudste zoon Gerhard, vernoemd naar zijn grootvader, zou net als vader en opa predikant worden. Na zijn theologiestudie werd hij op 23-jarige leeftijd in 1894 als kandidaat beroepen in Buurse, maar in 1899 en later luidde zijn beroep journalist. Zijn woonplaats was na 1900 Utrecht. Hendrik Magdalenus Bruna – dezelfde voornamen als de bekende grafische kunstenaar en kinderboekenschrijver Dick Bruna, ze zijn inderdaad familie van elkaar - verrichtte naast zijn pastorale werk veel journalistieke arbeid. Hij behoorde tot de oprichters van het "Evangelisch Zondagsblad" in 1877, sinds 1876 schreef hij de hoofdartikelen in het "Zaanlandse Advertentieblad", hij redigeerde de "Almanak voor Landbouwers en Veehouders" en de "Landbouw Scheurkalender ". Behalve de hieronder nog te bespreken werken schreef Bruna in tijdschriften en almanakken en vertaalde hij uit het Duits 'Biographische schetsen' over Heinrich Heine (auteur G. Karpeles). Bruna was van 1897-1906 voorzittend meester was van de Vrijmetselaarsloge 'Tubantia' in Hengelo en later Enschede. Je kunt zijn carrière als predikant met zeer vrijzinnige opvattingen niet los zien van zijn leven als vrijmetselaar. Van 1865-1868 was Bruna te Nijverdal, dat onder Hellendoorn viel, hulppredikant bij ds. Lamb. Joh. Fledderus; in deze periode schreef hij de roman 'Wolfskampen-Dine', die eerst als feuilleton in 1872 in De Nederlandsche Huisvriend verscheen en in hetzelfde jaar als boek gedrukt werd bij Blomhert in Nijmegen. Bruna schreef zijn roman onder het pseudoniem Paganus (Latijn: Dorpeling, landman, boer). In ‘Een woord vooraf’ verklaart Bruna het doel van zijn geschrift: ‘moge het boekske een bijdrage leveren tot de kennis van het volksleven in Twente en daardoor dat veelal geminachte gewest in beteren dunk brengen, het zal mij aangenaam zijn. En moge ook buiten Twente Dine van de Wolfskamp en hare familie velen tot een waarschuwend voorbeeld strekken, waartoe hoogmoed, luiheid en sterke drank voeren, zal ik niet te vergeefsch hebben gearbeid aan de voltooijing’. Wolfskampen-Dine is een soort sociale roman met een moralistische inslag. Bruna gebruikt fictieve namen en plaatsen en hoewel het boek niet als een sleutelroman bedoeld is, zijn toch een aantal zaken wel te herkennen: zo is ‘Haaghorst’ ongetwijfeld Hellendoorn en ‘Molendal’ Nijverdal. Het verhaal zou kunnen berusten op een reëel gegeven. Bruna schrijft levendig, toont zich een scherp opmerker in zijn beschrijvingen, heeft oog voor interessante details; de dialogen geeft hij meestal in Twents weer. Bruna publiceerde zijn tweede roman 'Het kasteel Boekeloo: roman uit Twente', dat in 1902 werd uitgegeven door zijn broer A.W. Bruna te Utrecht, onder pseudoniem Viator (Latijn: voetganger, wandelaar, reiziger). Ook dit boek is een sociale roman met fictieve gegevens: kasteel Boekeloo bestond allang niet meer; maar het veel beschreven ‘Dinkeldam’ moet Haaksbergen zijn, met de textielfabriek van Van Prell (Jordaan?) en de brand (van 1898?) in deze fabriek. Een jaar eerder (1901) schreef hij 'Anna en Johanna, een verhaal voor jeugdigen', waarvan slechts één exemplaar – bij de Koninklijke Bibliotheek - bekend is. In 1897 verscheen van zijn hand 'In en Om Hengeloo. Borne en Delden', bevattende een Wandelkaart, aanwijzing voor Wandelingen en Uitstapjes, verschillende fraaie plaatjes naar photographieën van den heer W. Hubers. Ook voor deze gids voor Hengelo en omstreken koos hij als pseudoniem Viator. Opvallend dat de gids door auteurs die boeken publiceerden over de geschiedenis van Hengelo vrijwel nooit vermeld werd. Terwijl hierin toch een eerste uitvoerige beschrijving van Hengelo rond de eeuwwisseling en omgeving met veel bijzonderheden over huizen en hun bewoners in opgenomen is. Naast deze beschrijvingen is de gids ook van belang vanwege de 46 pagina's met advertenties, soms met afbeeldingen van winkelpanden. Het schrijven onder verschillende pseudoniemen zal ertoe hebben bijgedragen, dat zijn naam niet erg bekend is geworden, zijn oeuvre, geschreven in een tijd dat er relatief weinig over de regio gepubliceerd werd, is toch belangrijk te noemen. Bovenstaande is gebaseerd op artikelen over H.M. Bruna van de hand van G.T. (Georg) Hartong in Oost-Oogst (personeelsblad Provinciale Bibliotheek Centrale Overijssel-Oost), 1988 en van Rinus Scholten in Oald Hengel (1988). Publicaties: Wolfskampen-Dine : een tafereel uit het Twentsch volksleven / door Paganus. Nijmegen : Blomhert, 1872. 163 p. Anna en Johanna / door Viator. Nijkerk : Callenbach, 1901. Het kasteel Boekeloo : roman uit Twente / door Viator. Utrecht : Bruna, [1902]. 142 p. In en om Hengeloo, Borne en Delden / door Viator. Hengeloo : Ten Cate, 1897. 77 p. Deze gids is gedigitaliseerd en op internet te bekijken bij Overijssel Plaatsbeschrijvingen Over H.M. Bruna: Artikelen over H.M. Bruna van de hand van G.T. (Georg) Hartong in Oost-Oogst (personeelsblad Provinciale Bibliotheek Centrale Overijssel-Oost), 1988 en van Rinus Scholten in Oald Hengel (1988). P.G.J Groenewold. 100 jaar Loge 'Tubantia'. Enschede, 1997 Laatst bijgewerkt op: 26-08-2014 wieiswieinoverijssel.nl

Gezin 1

Huwelijkspartner:	Gesina Jacoba Sinninghe Damsté	geb. 1843
Huwelijk:	30 Juni 1868	Hoogezand
Kinderen:
	Gerhard Bruna	geb. 24 MEI 1871 overl. 12 Feb 1926