Hendrik Jan Schimmel

Geslacht:	Man
Vader:	Hendrik Poeraat Schimmel
Moeder:	Sara Meyse
Geboren:	30 Juni 1823	's-Graveland
Overleden:	14 Nov 1906	Bussum
Religie:		Ned. Hervormd
Aantekeningen:	SCHIMMEL (Hendrik Jan), begaafd dichter en romanschrijver, verdienstelijk tooneelhervormer bovendien, geb. 30 Juni 1823 te 's Gravenland en overl. 15 Nov. 1906 te Bussum. Hij was een van de tien kinderen uit het huwelijk van Hendrik Poeroet Schimmel, burgemeester en notaris van eerstgenoemd dorp, en Sara Meijse. Het huisgezin moest van beperkte inkomsten leven, zoodat er aan de opvoeding der kinderen niet veel ten koste kon worden gelegd. Hendrik Jan bezocht als extern-leerling de kostschool van Baudet te 's Gravenland, tot 1836, toen hij bij zijn vader op 't kantoor genomen werd, om voor notaris te worden opgeleid. Te vergeefs had Baudet den raad gegeven om den schranderen knaap (‘scherp Heintje’ noemden ze hem op school) te laten studeeren. Burgemeester Schimmel was geheel zakenman, ongevoelig voor letteren en kunst; reeds had hij bij herhaling zijn afkeuring te kennen gegeven over de liefhebberij van Hein in verzen en romans. Bij den dood des vaders in 1842 trok het gezin, onbemiddeld, naar Amsterdam, waar de 19 jarige Hendrik Jan als klerk op het Agentschap der Nederl. Bank geplaatst werd, terwijl hij zeven jaar later een betrekking bij de Nederl. Handelmaatschappij ontving, die hij in 1863 verwisselde met het directeurschap der Amsterdamsche Credietvereeniging. Deze laatste betrekking heeft Schimmel waargenomen tot 1878, toen hij zich metterwoon naar Bussum begaf, om zich hier, op de door hem gestichte villa ‘Anna's Hoeve’ (zoo geheeten naar zijn eerste vrouw), uitsluitend aan de studie van de nederlandsche letteren en het ned. tooneel te wijden. Inmiddels had hij op de genoemde kantoren te Amsterdam, onder hard werken voor eigen onderhoud en voor dat van zijn moeder en zijn zusters (tot 1863), een bijzondere voorliefde voor de studie van letteren en kunst aan den dag gelegd, zelfs gevierde drama's en andere letterproducten het licht doen zien, wat hem in aanraking had gebracht met mannen als van Lennep en Potgieter. Laatstgenoemde leidde hem in 1851 in de redactie van de Gids binnen. Drie jaar later werd hij ook mederedacteur van het letterkundig tijdschrift Nederland. In 1865, twee jaar na den dood van zijn moeder en zijn zusters, trad Schimmel in het huwelijk met Anna Maria Kalff (gestorven 1872), uit welk huwelijk één zoon geboren werd. Twee jaar later hertrouwde hij met een zuster van zijn eerste vrouw. Altijd met lust en ijver voor de belangen van het ned. tooneel bezield, bracht Schimmel, in samenwerking met anderen, eerst de vereeniging ‘het Tooneelverbond’ tot stand (1872); daarna ‘de Tooneelschool’ en ‘het Nederl. Tooneel’ (1879). Van zijn zeer talrijke geschriften, meerendeels historische romans en daarnaar bewerkte tooneelspelen, vermelden wij slechts de volgende: Twee Tudors, drama in 5 bedrijven (1847); Joan Wouters, id. id. (1847); Gondebald, dramat. gedicht (1848); Giovanni di Procida, drama in 5 bedrijven (1849); Oranje en Nederland, dram. tafereel in één bedrijf (1849); Napoleon Bonaparte, eerste Consul, drama in 5 bedr. (1851); Schuld en Boete, id. id. (1852); Bonaparte en zijn tijd, roman (1853); Sproken en vertellingen (1855); De eerste dag eens nieuwen levens, roman in 2 dln. (1855); Een Haagsche Joffer, hist. schets uit de 17de eeuw, 2 dln. (1856); Het kind van Staat, dram. tafereel in 3 afd. (1859); Mary Hollis, roman in 2 dln. (1860); Leidens ontzet; Gedichten voor mannenstemmen, met begeleiding van orkest (1862); Mylady Carlisle, roman in 2 dln. (1864); Struensee, drama in 5 bedrijven (1868), geroemd als Schimmels beste tooneelstuk; Het gezin van Baas van Ommeren, roman in 2 dln. (1870); Herfstloover. Gedichten (1871); Aan mijn vaderland, id. (1872); Sinjeur Semeyns, roman in 3 dln. (1875); Thorbecke-Cantate, lyrisch gedicht bij de onthulling van het standbeeld voor Thorb. (1876); Juffrouw Bos, drama in 5 bedr. (1878); De kat van den Tower, id. id. (1880); Verzoend (1882); De vooravond der Revolutie (1886); De Kapitein van de Lijfgarde (1888), met ‘Sinjeur Semeyns’ S.'s beste hist. roman; Innerlijk leven, een bundel poezie (1889); In de Directiekamer, dram. schets in één bedrijf, geschreven bij de inwijding van den nieuwen amsterdamschen schouwburg (1894); Jan Willem's levensboek (1896), ten deele een autobiographie van den schrijver, en Het zondekind (1898). Nagenoeg al deze werken, meerendeels te boek gesteld in de vrije avonduren van den auteur, werden bij herhaling herdrukt. Minstens een halve eeuw was Schimmel een der meest populaire schrijvers van ons land. Zijn Volledige romantische werken werden uitgegeven in 17 dln. (1847-87, nieuwe uitgave in 18 dln. 1891-96); de Volledige dramatische werken in 3 dln. (1885). Dat S. mederedacteur was van de Gids en van Nederland, werd reeds boven opgemerkt; van eerstgenoemd tijdschrift gedurende de jaren 1851-57, van het tweede in 1854-86 (met tusschenpoozen van een enkel jaar). Verder was hij mederedacteur van Elzeviers Geillustreerd Maandschrift (1891-1903) en van Eigen bodem (1897-1900); bovendien redacteur van den Nederl. Volksalmanak (1849-57); ijverig medewerker voorts aan het Spiritualistisch Weekblad (1887), Het toekomstig leven (1901-6) en aan verschillende jaarboekjes uit het midden der vorige eeuw. Voor de talrijke bijdragen in proza en poezie van zijne hand in die verschillende tijdschriften verwijzen wij naar de bibliografie aan 't eind van het eerstgenoemde der onderstaande levensberichten. Zijn portret is gelithographeerd door Jan Veth en W. Steelink. Zie: Levensber. Letterk. 1907, 142, met uitvoerige bibliogr.; Mannen en vrouwen van beteekenis XXXVIII (1908), 1; Gids 1906, IV, 574; Noord en Zuid 1907, 1; Eigen Haard 1903, 412, met portr.; Jan ten Brink, Onze hedendaagsche Letterkundigen 1882 e.v., met portr.; dez., Gesch. Noord- Nederl. Letteren 19de Eeuw (1888), 325, en Kalff, Gesch. Ned. Letterk. VII (1912), 527-34, 665-69, en 693-700. Zuidema Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW)

Gezin 1

Huwelijkspartner:	Louise Maria Antonia Kalff	geb. 1 Juli 1838 overl. 7 Feb 1929
Huwelijk:	30 OKT 1873	Amsterdam

Gezin 2

Huwelijkspartner:	Anna Maria Kalff	geb. 20 Juli 1833 overl. 15 Feb 1872
Huwelijk:	1 Juni 1865	Amsterdam
Kinderen:
	Anna Sara Maria Schimmel	geb. 20 Nov 1871 overl. 8 Juni 1935