Cornelius Marius Kan

Geslacht:	Man
Vader:	David Moses Kan
Moeder:	Judith Baruch de Beer
Geboren:	18 MRT 1837	Groningen
Overleden:	22 MRT 1919	Utrecht
Beroep:		conrector, hoogleeraar
Aantekeningen:	Cornelius Marius Kan (Groningen, 18 maart 1837 - 1919) was een Nederlands geograaf en de eerste hoogleraar geografie in Nederland. Hij studeerde klassieke letteren aan de Universiteit van Groningen en promoveerde op een proefschrift over de Griekse schrijver Euhemerus. Na als conrector gewerkt te hebben op de gymnasia van respectievelijk Winschoten en Middelburg, aanvaardde hij op verzoek van Thorbecke een positie als leraar aardrijkskunde en geschiedenis aan de Rijks HBS te Utrecht. In 1873 richtte met nog enkele anderen het Aardrijkskundig Genootschap (het latere Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap) op. Het Aardrijkskundig Genootschap zette zich in de geografie een zelfstandige positie te geven aan de Nederlandse universiteiten. Deze ijver werd beloond in 1876 bij de Hogeronderwijswet, zij het dat de geografie daar gesplitst werd in een ‘physische aardrijkskunde’ en een ‘politische aardrijkskunde’. Mede op aandringen van het Aardrijkskundig Genootschap, waarvan Kan secretaris was, stelde de gemeente Amsterdam een leerstoel aardrijkskunde in aan de Universiteit van Amsterdam. In 1877 werd Kan benoemd tot ‘hoogleraar in de politische aardrijkskunde, de physische aardrijkskunde en de land- en volkenkunde van den Oost-Indischen Archipel’. Een zeer brede leeropdracht waarin de splitsing tussen fysische en politische geografie nog niet zichtbaar was en waarin bovendien het koloniale belang doorklonk. Kan zag de geografie als een toegepaste wetenschap van belang voor de opleiding van vooral leraren aardrijkskunde (meer specifiek voor de akte M.O. Aardrijkskunde) en koloniale ambtenaren. Concreet geografisch onderzoek met veldwerk verrichte hij niet. Zijn brede kennis stoelde op een grote belezenheid van o.a. de Duitse geografische literatuur. Zijn grote verdiensten liggen daarom op het gebied van het onderwijs. In zijn opvattingen over geografie ziet men de invloeden van Duitse geografen als Ratzel, Hettner en Von Richthofen. Zijn belangrijkste boek is de ‘Handleiding bij de beoefening der economische aardrijkskunde of vergelijking der landen als staten op aardrijkskundigen grondslag’ verscheen in 1912. Centraal daarin stond de wisselwerking tussen mens en natuurlijke omgeving. Kan had weinig affiniteit met fysische geografie (hij was immers van oorsprong classicus). Zijn belangstelling ging veel meer uit naar de land- en volkenkunde en aan het einde van zijn hoogleraarschap legde hij meer en meer nadruk op de etnografie. Bij zijn emeritaat in 1907 werd op zijn advies besloten zijn leeropdracht te splitsen. Hij had naar zijn zeggen ervaren dat het niet mogelijk was zo’n breed terrein alleen te behandelen. Er kwam zo een fysisch-geografisch georiënteerde leerstoel waarop de beroemde Eugène Dubois werd benoemd en voor het meer ‘sociale deel’ kwam er een leerstoel waarop Sebald Rudolf Steinmetz werd benoemd. Deze laatste boog de Amsterdamse geografie om naar een sociografie.

Gezin 1

Huwelijkspartner:	Tecla Hendrika Cornelia Plaat	geb. 6 Juni 1839
Huwelijk:	24 Nov 1862	Beerta
Kinderen:
	Hermina Cornelia Kan	geb. 17 OKT 1863 overl. 10 Sept 1922
	Cornelius Marius Kan	geb. 1865
	Pieter Thomas Leonard Kan	geb. 1872 overl. 16 Mei 1940

Gezin 2

Huwelijkspartner:	Johanna Antonia Cornelia Verweij	geb. 8 Jan 1865
Huwelijk:	4 Juli 1894	Ooltgensplaat
Kinderen:
	Engelina Carolina Marij Kan	geb. 6 MRT 1906