Samuel de Ranitz

Geslacht:	Man
Vader:	Herman de Ranitz
Moeder:	Maria Elisabeth Crommelin
Geboren:	22 Aug 1834	Groningen
Overleden:	18 Jan 1913	Den Haag
Beroep:		arts en stichter Emmakinderziekenhuis
Aantekeningen:	De Ranitz was afkomstig uit een vooraanstaande familie met een academische traditie. Hij studeerde vanaf 1853 medicijnen in zijn geboorteplaats en vanaf 1856 te Leiden. Zijn promotie vond op 21 december 1860 plaats op het proefschrift Over de keering op de voeten naar aanleiding der waarnemingen in de verloskundige klinieken te Leyden van 1848-1860 (Leiden, 1860); vervolgens promoveerde hij op 14 december 1861 in de verloskunde en op 26 januari 1863 ten slotte op stellingen in de chirurgie. De Ranitz vestigde zich in 1861 te Amsterdam, waar hij benoemd werd tot stadsdokter. In deze functie kreeg hij onvermijdelijk te maken met de miserabele situatie op ziekenverplegingsgebied ter plaatse. Hij trok zich vooral het lot van zieke kinderen van armen huize aan en besloot, na overleg met o.a. de hoogleraren G.E. Voorhelm Schneevoogt en G.D.L. Huet, tot de inrichting van een kinderziekenhuis. Na zich verzekerd te hebben van de financiële en praktische steun van enige invloedrijke Amsterdammers huurde hij een pand aan de Oudezijds Achterburgwal, dat op 6 mei 1865 de deuren voor de eerste patientjes opende. In 1872 werd een nieuw gebouw aan de Sarphatistraat betrokken, dat in de volgende decennia werd uitgebreid met een afdeling besmettelijke ziekten en met een bacteriologisch laboratorium. In 1899 aanvaardde de koningin-moeder het beschermvrouwschap van het ziekenhuis, dat vanaf toen Emmakinderziekenhuis heette. De Ranitz was geneesheer-directeur tot zijn terugtreden op 1 mei 1908. In 1894 slaagde hij erin de activiteiten van geneesmiddelenspeculanten te doorkruisen, die het kort tevoren ontwikkelde difterieserum voor astronomische prijzen op de Nederlandse markt aanboden. Met de hulp van de hoogleraar J. Förster en anderen wist De Ranitz een eigen produktie van het middel te starten, die weldra groot genoeg was om ook aan de vraag buiten zijn eigen ziekenhuis tegemoet te komen. Na zijn terugtreden - hij werd als geneesheer-directeur opgevolgd door zijn zoon Edzard Johan (1873-1941) - woonde De Ranitz tot zijn dood in Den Haag. Hij was een man met stugge omgangsvormen, die echter uitstekend overweg kon met kinderen. Ondanks enkele smartelijke verliezen, het overlijden van zijn eerste twee echtgenotes en van zijn oudste zoon op 18-jarige leeftijd, heeft hij moedig en volhardend leiding gegeven aan het ziekenhuis, dat hij ten slotte als een eersteklasinrichting achterliet. A: Persverzameling personalia S. de Ranitz, Gemeentearchief Amsterdam. L: Van week tot week. Wekelijksch bijvoegsel van Eigen Haard 18 januari 1913 nr. 3; Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 57 (1913) I, 310-311; Zij, die vooraan gingen. De oprichters der Nederlandsche Vereeniging voor Kindergeneeskunde (Amsterdam, 1932); Emma Kinderziekenhuis te Amsterdam, 1865-1940 [Amsterdam, 1940]. F.A. Stemvers Oorspronkelijke versie opgenomen in: Biografisch Woordenboek van Nederland 2 (Den Haag 1985) Laatst gewijzigd op 05-09-2003

Gezin 1

Huwelijkspartner:	Katharina Femmina Lidia Josina van der Leeuw	geb. 15 Feb 1845 overl. 16 Sept 1874
Huwelijk:	25 Juli 1867	Den Haag
Kinderen:
	Herman de Ranitz	geb. 26 Feb 1870

Gezin 2

Huwelijkspartner:	Jacqueline Adriene van der Goes	geb. 25 Feb 1853 overl. 31 Jan 1896
Huwelijk:	9 Juni 1887	Den Haag

Gezin 3

Huwelijkspartner:	Allegonda Maria van Holthe	geb. 25 Juni 1864 overl. 11 MRT 1920
Huwelijk:	29 Sept 1898	Amersfoort