Antje Giezen

Geslacht:	Vrouw
Vader:	Gerhardus Giezen
Moeder:	Anna Francina Heijer
Geboren:	23 Jan 1858	Leeuwarden
Overleden:	3 Dec 1898	Hilversum
Aantekeningen:	Giezen was de oudste uit een kinderrijk gezin in Leeuwarden. Haar broers Willem, Jan en Chris speelden een rol in de Friese socialistische beweging. Haar zuster Jitske Sibeyn-Giezen en schoonzuster Maria waren bestuurslid van vrouwenverenigingen. Hoe alle telgen uit het gezin zo rood kwamen, weten we niet, want vader Giezen speelde geen rol in de arbeidersbeweging. Het gezin was Nederlands-Hervormd en Anna ging op zondag regelmatig met vader naar de kerk. Zij genoot weinig opleiding en ging al vroeg als dienstbode aan de slag. In november 1878 trouwde zij met de boekdrukkersknecht Philip Weijer, waarna zij al spoedig moeder werd. In augustus 1882 verhuisde het gezin naar Heerenveen, waar nog eens drie kinderen werden geboren. In mei 1888 associeerde Weijer zich met de drukker Posthuma in het nabijgelegen Wolvega. De uitgeverij mengde zich spoedig in de politieke discussie van die dagen. In november van dat jaar rolde De Klok, weekblad van de Volkspartij in de districten Schoterland en Weststellingwerf onder redactie van G.L. van der Zwaag, er van de sneldrukpers. Vrijwel vanaf het begin was 'Anna' -zoals ze zich als schrijfster noemde - vast medewerkster van dit blad. Wolvega was in die dagen een plaats met een aantal socialistische verenigingen. Twee daarvan kwamen op haar initiatief tot stand. In april 1890 ontstond de sociaal-democratische vrouwenvereniging Rechten naast Plichten, waarvan zij de eerste voorzitster was, met vijftig leden. Eind 1891 nam zij het initiatief tot een sociaal-democratische Zondagschool. Doel was de kinderen te leren wat 'waar, goed en rechtvaardig' was, zonder indoctrinatie. In mei 1890 ging van Anna een oproep uit aan de Friese vrouwen zich ook te organiseren. Zij meende dat deze mee schuldig waren aan het mislukken van de stakingen in de venen, omdat zij te koel reageerden en daardoor hun mannen alleen lieten staan. Namens de jongelings- en vrouwenverenigingen kwam zij in 1891 in het bestuur van het Friesch Comité van de Volkspartij. In die hoedanigheid maakte zij in juni 1892 deel uit van de delegatie die koningin-regentes Emma een adres aanbood over de toestand van de arbeiders in Friesland. Zij sprak daarbij over de woonomstandigheden. In maart 1891 werd de vennootschap Posthuma en Weijer ontbonden. De laatste associeerde zich met een partijgenoot die als geldschieter optrad in de Volksdrukkerij. Talrijke politieke geschriften en pamfletten rolden daar van de pers, naast het iedere week verschijnende weekblad De Klok en het maandblad De Jonge Socialist. Broer Chris Giezen, die bij hen inwoonde en typograaf was op de Volksdrukkerij, was daarvan redacteur en trad als administrateur op. De drukkerij had aanvankelijk veel werk, ook van niet-socialistische klanten. Anna moest vaak bijspringen. Met de zorg voor een gezin, dat in 1891 was uitgebreid met een vijfde kind, betekende dat aanpakken. Door haar artikelen had zij inmiddels een dermate grote populariteit gekregen, dat zij als socialistisch spreekster ging optreden, aanvankelijk in de nabije omgeving, maar in 1893 ook daarbuiten. Zij sprak over het christendom, privaat bezit en veel over kinderopvoeding. In haar artikelen en verhalen vinden we dit accent met grote regelmaat terug, naast bijdragen over de bewustwording van vrouwen, arbeidersstrijd, de dagelijkse politiek en zaken uit het dagelijks leven. De verschillende feuilletons die zij schreef, genoten grote populariteit, met name Bleeke Jet, evenals de tweespraak van Kee en Jans over politieke zaken, welke jarenlang in De Klok verscheen. Ook in andere arbeidersbladen en feministische bladen als Evolutie en De Vrouw verschenen bijdragen van haar hand. Na 1894 trad zij nog maar zelden als spreekster op. Zij had moeite met de splijting in de socialistische beweging, maar de belangrijkste reden was dat haar gezondheid veel te wensen overliet. In januari 1894, enkele maanden voor de geboorte van een tweeling, was zij genoodzaakt mee te delen lange tijd niet te kunnen optreden. Zij voegde er de wens aan toe bij vergaderingen het roken te laten, 'daar men anders zeer zeker sprekers en spreeksters vermoordt'. In 1895 kwam de Volksdrukkerij in problemen. De kerkelijke klanten keerden zich van Weijer af en in 1896 volgde een faillissement. Partijgenoten kochten een deel van de inventaris en stelden zo Van der Zwaag in staat in Gorredijk zelf De Klok te gaan drukken. Weijer trachtte als handelsreiziger in zijn bestaan te voorzien. Eind 1896 verhuisde het gezin naar Hilversum, waar relaties hem een baan hadden bezorgd als conciërge, drukker en binder bij de Openbare Leeszaal. Anna werd er nog eens moeder. Twee jaar later overleed zij, net veertig jaar oud. Een slopende ziekte had haar er na een worsteling van enkele jaren onder gekregen. Zij liet een gezin met acht kinderen tussen één en elf jaar na. Trui Stellingwerf-Jentink herdacht de voor de Friese vrouwen zo belangrijke voorgangster als iemand met een helder hoofd maar bovenal een warm kloppend hart. 'Mochten alle vrouwen haar gelijken in trouwe plichtsbetrachting, in koene vasthoudendheid aan 't eens gekoozen roode vaandel van 't Socialisme, met de blauwe en witte wimpels: Geheelonthouding en Wereldvrede, die zij er nooit aan missen wou.' PUBLIKATIES: Voor de jeugd 1 en 2 (Wolvega 1893); feuilletons Bleeke Jet(1890-1891), Tinus (1892) en Trui (1893) in: De Klok; diverse artikelen in genoemde bladen, Recht voor Allen en De Wachter. LITERATUUR: Leeuwarder Courant, 23.11.1972; J. Frieswijk, Socialisme in Friesland 1880-1900 (Amsterdam 1977) 217-220; F. Dieteren, I. Peeterman, Vrije vrouwen of werkmansvrouwen? (Utrecht 1984) 71-75. PORTRET: A. Giezen, met echtgenoot en kinderen vóór 1891, uit: Leeuwarder Courant, 23.11.1972 Auteur: Johan Frieswijk Oorspronkelijk gepubliceerd in: BWSA 2 (1987), p. 49-51

Gezin 1

Huwelijkspartner:	Philippus Weijer	geb. 23 Juni 1857 overl. 18 Apr 1939
Huwelijk:	16 Nov 1878	Leeuwarden
Kinderen:
	Johanna Georgine Antonia Weijer	geb. 19 MRT 1879
	Johanna Francina Weijer	geb. 7 MRT 1887
	Johannes Weijer	geb. 10 Nov 1880
	Gerritdina Weijer	geb. 27 Sept 1882
	Antje Weijer	geb. 24 Nov 1884
	George Antonius Philippus Weijer	geb. 14 Sept 1891 overl. 1979
	Christiaan Weijer	geb. 26 Apr 1894
	Inne Weijer	geb. 26 Apr 1894
	Jacob Weijer	geb. 21 Jan 1897 overl. 15 Jan 1981