Johanna Elizabeth Hendrika Bovenkerk
| Geslacht: | Vrouw | |
| Vader: | Jan Bovenkerk | |
| Moeder: | Johanna Elisabeth Hendrika van Beusichem | |
| Geboren: | 28 MRT 1905 | Amsterdam |
| Overleden: | 4 Apr 2005 | Amsterdam |
| Religie: | Ger. Kerk | |
| Beroep: | verpleegster, lerares Duits | |
| Aantekeningen: | opgegroeid in Nederlands Indië; vanaf de jaren dertig lid van de CPH en CPN; hielp Duitse vluchtelingen; als verpleegster gewerkt in de Spaanse Burgeroorlog 1937; samen met haar man Henk Maas tijdens Tweede Wereldoorlog actief in het verzet; werd na de Tweede Wereldoorlog intensief gevolgd door de BVD; studeerde Duits en was vanaf 1958 werkzaam als lerares Duits in Enkhuizen; woonde de laatste jaren van haar leven in het Henriëtte Roland Holsthuis in Amsterdam Maas Johanna (1905 - 2005 ) Personal Information Last Name: Maas First Name: Johanna Elizabeth Hendrika Maiden Name: Bovenkerk Alias: JOPIE Date of Birth: 28/03/1905 Date of death: 05/04/2005 Rescuer's fate: survived Nationality: THE NETHERLANDS Gender: Female Place during the war: Amsterdam, Noordholland, The Netherlands Rescue Place: Amsterdam, Noordholland, The Netherlands Rescue mode: Hiding Arranging shelter Other File number: File from the Collection of the Righteous Among the Nations Department (M.31.2/10768) Commemoration Date of Recognition: 29/01/2006 Righteous Commemorated with Tree/Wall of Honor: Wall of Honor Ceremony organized by Israeli diplomatic delegation in: The Hague, Netherlands Rescued Persons Lutterkort, Mendershausen, Ruth Lutterkort, Wilhelm Weinberg, Meijer Weinberg, Suze Weinberg, Sylvain Rescue Story Maas-Bovenkerk, Johanna Elizabeth Hendrika During her youth in the Dutch Indies (later Indonesia), where her father worked for the Dutch authorities, Johanna Bovenkerk, born in 1905, became painfully aware of the unequal ways people were treated. Thus, when back to the Netherlands for studies, she became involved in helping German Jewish refugees, among them Malie Mansbacher, who found a home with Johanna. As soon as Johanna (called Jopie by her friends) had finished nursing school in Amsterdam in 1937, she left for Spain with a group of 700 others in order to fight the regime of General Franco, where she worked in various hospitals for two and a half years. Once back in the Netherlands, her Dutch citizenship was revoked and as an active member of the Communist Party she was under constant police surveillance. Once the Netherlands was invaded in May 1940, Johanna became active in resistance activities, and was one of the founders of the Communist underground paper De Waarheid, that was printed in the cellar of her home. When a fellow resistance worker was arrested, Johanna had to go into hiding for some time. Subsequently, she rented a place elsewhere in the city, where there would be enough space to hide both German Jewish refugees as well as Dutch Jews who were in desperate need of help ever since the summer of 1942 and the start of the deportations to the camps in the East. Johanna prepared hiding places under the stairs, initially intended to hide Eduard and Judith Poons and two young children. However, as the hiding area was too small, and they wanted to stay together they moved on and in 1943 were caught and deported to Sobibor where they were murdered. Their place was then taken by Wilhelm (b. 1902) and Ruth Lutterkort (née Mendershausen, b. 1903), German Jewish refugees, who stayed in hiding with Johanna for over two years until the liberation in May 1945. For the couple Meijer and Suze Weinberg, and their son Sylvain (born 1927) Johanna managed to find a hiding place elsewhere, and also for the well-known Socialist, Sam de Wolff, and his wife. Johanna no longer had any social life of her own, as she did not want to endanger the Jews in hiding in her home. Together with her friend Hendricus (Henk) Maas, active in the same resistance cell, and whom she married in April 1945, she also arranged for false papers, food stamps, hiding addresses and moral support for many more throughout the war. Johanna Maas-Bovenkerk passed away in 2005 at the age of 100. On January 29, 2006, Yad Vashem recognized Johanna Elizabeth Hendrika Maas-Bovenkerk as Righteous among the Nations. Een leven vol zorg Jo Maas-Bovenkerk, op 4 april een week na haar honderdste verjaardag overleden, was verpleegster, communiste, lerares Duits en mocht als eerste Nederlander haar BVD-dossier inzien Jo Bovenkerk werd in Amsterdam geboren, haar vader was scheepsmachinist bij de KPM en zij groeide op in Batavia.Ze had een blije jeugd, maar begreep niet waarom ze niet met Indische kinderen mocht spelen. Na de hbs kwam ze terug naar Nederland en wilde verpleegster worden. Haar ouders verzetten zich tegen dit 'onderbetaalde slovenwerk' en overreedden haar Duits te gaan studeren. Jo was verzot op kunst en literatuur, op haar 21ste kreeg zij een echte parel die een Chinees eens aan haar vader had gegeven, maar ze verkocht de parel en kocht de in leer gebonden werken van Shakespeare. Ze las de bijbel, Adam Smith, Engels en Marx.Ze maakte de studie niet af en werd toch verpleegster. Zij ontluisde immigranten op doorreis naar Amerika, in wat nu het Lloyd Hotel is. Daar hoorde zij de verhalen over het fascisme en de jodenvervolging. Ze werd lid van de communistische partij en vertrok naar Spanje.In de Tweede Wereldoorlog zocht ze een huis, waar ze Joden kon verbergen. Ze was altijd in verpleegstersuniform en vond het verschrikkelijk dat na de solidariteit van Spanje, je nu je beste vrienden niets kon vertellen; hen soms voor een hoger doel zelfs moest bestelen. Ze trouwde in 1945 met verzetsman Henk Maas en kreeg op haar 41ste een dochter, Karien. Haar man, groot in het verzet, kon na de oorlog niet meer aan de slag komen, zij mocht als communiste niet in een ziekenhuis werken. Op haar 52-ste hervatte zij haar studie Duits. Eenmaal afgestudeerd zorgde de BVD ervoor dat ze geen baan kreeg. Pas in 1962 werd ze in Enkhuizen aangenomen. Jo bleef, ook na Hongarije, geloven in het communisme, was niet gehecht aan bezit, gaf haar fiets, kleren ook die van Karien weg, als zij dacht dat iemand het beter kon gebruiken. Daarom hebben haar ouders haar onterfd. In 1981 brak zij met de partij en wijdde zich aan de vredesbeweging. Ze bleef demonstreren, handtekeningen verzamelen en schreef tot haar dood brieven voor Amnesty International naar staatshoofden. Vooral Hassan II van Marokko kreeg steeds nieuwe post van haar. Na een lang proces van de 'Vereniging Voorkom Vernietiging' kreeg zij op haar negentigste inzage in haar BVD-dossier. Belangrijke zaken waren met stift onleesbaar gemaakt. Ze mocht wel lezen wat ze op welke CPN-vergadering had gezegd, wat haar schoenmaat was (42) en dat ze een beschaafde stem had.Met verbazing schreef een BVD-informant dat zij als fel communiste toch alom geprezen werd om haar hulpvaardigheid en menslievendheid.Zij was bedreven op internet en troostte zieken met het declameren van gedichten. Peter Brusse 16 april 2005 De Volkskrant |
|
Gezin 1
| Huwelijkspartner: | Hendricus Johannes Maas | geb. 27 Jan 1897 overl. 26 Jan 1969 |
| Huwelijk: | 25 Apr 1945 | Amsterdam |