Pieter Lodewijk Kramer

Geslacht: Man
Vader: Folkert Nicolaas Kramer
Moeder: Anna Rolff
Geboren: 1 Juli 1881 Amsterdam
Overleden: 4 Feb 1961 Santpoort
Beroep: architect
Aantekeningen: Pieter Lodewijk Kramer (1881-1961), kortweg Piet Kramer was een van de leidende figuren van de Amsterdamse School, de Nederlandse variant van het expressionisme. Hij ontwierp tijdens zijn leven talloze gebouwen en meer dan vijfhonderd bruggen, waarvan er 220 zijn uitgevoerd.
Scheepsvaarthuis
Evenals geestverwanten Michel de Klerk en Johan Melchior van der Mey begon Piet Kramer zijn carrière op het bureau van Ed. Cuypers. De drie jonge architecten werkten in 1911 samen aan het Scheepvaarthuis. Dat gebouw wordt nu gezien als de eerste manifestatie van de Amsterdamse School. De Klerk en Kramer ontwierpen later het befaamde woonblok De Dageraad (1919-1023) in Amsterdam Zuid. De architecten werkten zo nauw samen dat bij sommige delen van het complex - 294 woningen en zes winkels - niet meer valt vast te stellen van wiens tekentafel het ontwerp afkomstig is. Kramer is in elk geval verantwoordelijk voor de indrukwekkende hoekoplossingen op de kruising van de P.L. Takstraat en de Burgemeester Tellegenstraat. Deze hoekgevels hebben door de grootse rollen van baksteen wel het smalende predicaat 'slagroomarchitectuur' gekregen.
Kramers bouwstijl werd met de jaren soberder. De complexen aan de Hoofdweg en Postjesweg (1923-1925), één van Kramers laatste woningbouwprojecten, zien er tam uit vergeleken bij het vrolijke expressionisme van De Dageraad.
sluitstuk van een stijl
Piet Kramer is niet alleen medeverantwoordelijk voor het bouwwerk dat de Amsterdamse School inluidde, maar ook voor het gebouw dat door sommige critici wordt gezien als het sluitstuk van de stroming: warenhuis de Bijenkorf (1924-1926) in Den Haag. Het warenhuis staat in een hoek van twee wegen en is honderd bij veertig meter lang. Lange verticale pijlers, die zijn opgenomen in een golfbeweging van oranje baksteen, veroorzaken een strenge aanblik. Tussen de pijlers zijn grote ramen van in brons gevatte glasplaatjes. Van het oorspronkelijke interieur, dat Kramer samen met een aantal andere Amsterdamse School-aanhangers ontwierp, is weinig meer over.
bruggen
In 1913 wisselde Kramer het bureau van Cuypers in voor een betrekking bij de Dienst Publieke Werken van de Gemeente Amsterdam, om assistent van Van der Mey te worden. In 1916 nam Kramer de functie van Van der Mey's op de afdeling 'Bruggen' over, waar hij tot 1952 zou blijven werken. Bijna alle bruggen die in dit tijdsvlak in de hoofdstad zijn gebouwd, komen uit de pen van Kramer. Hij ontwierp er zo'n 500, waarvan er ongeveer 220 uitgevoerd zijn.
Geheel indachtig de ideeën van de Amsterdamse School zijn Kramers bruggen (behalve zijn bruggen in het Amsterdamse bos) sierlijke bakstenen ontwerpen, waarin ook banken, beeldhouwwerken, kiosken, urinoirs en brugwachtershuisjes geïntegreerd zijn. Een brug was niet alleen bedoeld om twee kades met elkaar te verbinden, maar moest ook een esthetische meerwaarde krijgen door een fraaie plastische vorm, en was idealiter zelfs een sociaal trefpunt voor 'baliekluivers' - mannen die aan de leuning hangen. Daarom verwerkte hij allerlei bankjes en zittingen in zijn tekeningen. Een van Kramers bekendste bruggen is later naar hem vernoemd. Deze P.L. Kramerbrug ligt over het Amstelkanaal, aan de Amsteldijk.
COLOFON
bronnen Kleijn, Koen, & Smit, Jos e.a., Nederlandse Bouwkunst, 1994, p.204-217
Pronkhorst, Annuska & Van Ginneken, Sophie, De Amsterdamse School, 2003, p.73
Pronkhorst, Annuska & Van Ginneken, Sophie, De Amsterdamse School, 2003, p.112
tijdsindex 1881 tot 1961
auteur Roel Griffioen
wwwpagina architectenweb.nl/ap674

Gezin 1

Huwelijkspartner: Johanna van der Weide geb. 1886
Huwelijk: 27 Feb 1908 Amsterdam
Scheiding: 24 Juni 1931

Gezin 2

Huwelijkspartner: Johanna Petronella Alberdina Catharina Goetmakers geb. 5 Aug 1900
Huwelijk: 29 Juli 1931 Amsterdam
Scheiding: 21 Nov 1941