Arend Maarten Haas

Geslacht:	Man
Vader:	Maarten Haas
Moeder:	Geertje Stam
Geboren:	25 Dec 1898	Hoorn
Religie:		geen
Beroep:		civiel ingenieur
Aantekeningen:	Prof.dr.ir.A.M.Haas ere-lid van de Betonvereniging De benoeming van prof. Haas tot ere-lid van de Betonvereniging, tijdens de 'Betondag 1967' op 23 november te Amsterdam, is een goede aanleiding om hem ook hier voor het voetlicht te plaatsen. In onze betonwereld neemt hij, immers een bijzondere plaats in, van niet te onderschatten betekenis. Wie deze persoonlijkheid wil schetsen, voor een gedetailleerd portret zijn er te veel aspecten. moet beginnen met een terugblik. Maar hijzelf praat zelden over vroeger, hoewel hij dankbaar is dit allemaal meegemaakt te hebben. Ondanks zijn leeftijd (69) is hij echter niet iemand die in het verleden leeft. Met een opmerkelijke frisheid staat hij in de wereld van vandaag. Het levendige betonvak houdt hem jong; hij verdiept zich erin. ook als het om recente ontwikkelingen gaat. Arend Maarten Haas is geboren op de eerste Kerstdag van 1898 in het Westfriese Hoorn, naar zijn mening een goede omgeving om op te groeien. De jonge Haas was leergierig. Zijn vader gaf hierbij zowel een stimulans als een voorbeeld. In 1911 gaat hij naar de H.B.S. in Hoorn. Al vroeg ontslaat het plan civiel-ingenieur te worden. In die jaren vormen zich enkele principes, waarvan hij, sedertdien bijna nooit is afgeweken. Het toenmalige drankmisbruik is er de oorzaak van. dat hij ook nu nog tot de zeer matigen behoort. Zijn vegetarisme dateert van dezelfde tijd, die vol idealisme was. Dergelijke zaken hebben niets uit te staan met beton en konden dus hier ongenoemd blijven, als zij niet zo typerend waren voor de mens die thans wordt belicht. In 1916 begint hij in Delft met de studie. Hij herinnert zich thans niet, toen voorkeur gehad te hebben voor een bepaald vak. Van prof. Bakker krijgt hij in 1919 zijn eerste betoncolleges. De student Maas besefte niet, welke betekenis het beton voor hem zou krijgen, noch dat hij ruim dertig jaar later de opvolger zou zijn van degene die hem ermee in aanraking bracht. In 1921 ontvangt hij het begeerde diploma. Een nieuwe wereld staat voor hem open, maar dat is slechts schijn. De 'groote oorlog' is nauwelijks voorbij, een crisis dreigt. Om aan het werk te kunnen, komt de 22-jarige dan in dienst van het Geodetisch Bureau te Delft, dat kort tevoren door ir. W. Schermerhorn was opgericht. Ir. Haas gaat zich dan bezighouden met de IJssel-kartering. Veel buitenwerk en dus een aangename afwisseling na vijf jaar studie. Toch was hij er niet op z'n plaats', meent nu de assistent van toen, de heer L.P. Verlinde. die onlangs bij de Meetkundige Dienst met pensioen ging. De vooruitzichten waren met erg gunstig en bovendien bestonden er trouwplannen, met een meisje uit Hoorn. Dan wordt er een beslissing genomen, plotseling, zoals later nog wel eens zal voorkomen. 'Wij gaan naar Amerika', zegt het inmiddels verloofde paar. De heer en mevrouw Haas gaan in '23 op huwelijksreis naar de V S., om 'er te blijven. De betonbouw bood de beste kansen. Zo komt hij in de betontechniek. waar hij zich zijn verdere leven thuis zal voelen. Daar ontmoet hij de paddestoelvloeren, die vanaf die tijd zijn belangstelling hebben behouden. Door zelfstudie diende hij zich in deze en andere constructies te verdiepen. Het taal¬probleem noodzaakte tot het volgen van cursussen public speaking'. In enkele jaren tijds heeft ir. Haas daar verschillende werkgevers gehad. Hierover praat hij niet zo gemakkelijk. omdat zoiets volgens onze maatstaven zelfs nu nog geen aanbeveling is. Toch zou hij velen zo'n start kunnen aanraden: je doet enorm veel ervaring op en je krijgt een brede basis. In 1927, er is al veel bereikt en men kan zich 'gesettled' voeten, besluit het (nog kinderloze) echtpaar Haas: wij gaan terug. Ook deze beslissing wordt vrij plotseling genomen. Bij het afscheid zeggen de collega's hem spoedig terug te verwachten. Zij kregen gelijk, doch pas na vele jaren. toen hij als gasthoogleraar naar Amerika kwam. Groot was de overgang van metropool New- York naar het provinciestadje Hoorn. Ook dan is het hier geen gouden tijd. Als tijdelijk ingenieur van de Rijkswaterstaat kan hij zijn geodetische ervaring benutten bij het traceren van Noordhollandse wegen. Vrij toevallig komt hij in contact met de Hollandsche Beton Mij. Zijn buitenlandse ervaring maakt hem geschikt voor uitzending naar het Nederlandsch Indië van toen. Het kleine gezin (met een zoon uitgebreid) vertrekt in 1929 naar Java. waar nieuwe mogelijkheden zijn. Er was immers een grote vrijheid van handelen, met veel ruimte voor nieuwe ideeën. Bovendien is er weldra de inspirerende leiding van jhr.ir. H.S. van Lennep, over wie prof. Haas nu nog met waardering spreekt, omdat onder diens leiding moderne ontwerpen tot stand kwamen. Een fraai voorbeeld van de toen gebouwde betonconstructies is de Centrale Pasar te Semarang: een groot gebouw met vete kolommen. waarvan de goed gemodelleerde koppen duidelijk demonstreren dat het hier om een paddestoelconstructie gaat. Stadsarchitect Th. Karsten verzorgde de vormgeving, doch het was de H.B.M. die deze eerlijke betonconstructie voorstelde. construeerde en uitvoerde. Dat ir. Haas toen vooral bij de berekening was betrokken, zal thans niemand verbazen. Volgens recente berichten. door ir. Van Lennep ontvangen, is dit gebouw nog altijd in gebruik: een compliment voor de ontwerpers en de uitvoerders. Als constructeur van een aannemingsbedrijf had ir. Haas ervoor te zorgen, dat de ontworpen constructies ook uit te voeren waren. Toen ontstond ongetwijfeld die praktische instelling, waarmee hij zijn studenten verrast als hij hun ontwerp afkeurt, omdat de uitvoering moeilijkheden zal opleveren. In 1939, kort voor het tweede verlof, wordt besloten - wederom vrij plotseling - om na dat verlof niet meer naar Indië terug te keren. Hij blijft echter bij de H.B.M., te 's-Gravenhage, als ingenieur van de door ir. B. Peiser geleide afdeling zuid-oost. In het begin is er nogal wat werk voor een constructeur, maar weldra zijn de oorlogsjaren ook in dit opzicht belemmerend. In 1940/ '45 bij het herstel van een aantal bruggen, blijkt zijn Indië-tijd een goede leerschool geweest te zijn voor het werken onder moeilijke omstandigheden. De eerste naoorlogse jaren zijn eveneens kalm, want in hoofdzaak gericht op herstel. Wel is er een gebouw van Philips Eindhoven, dat paddestoelvloeren krijgt volgens een alternatief ontwerp van de H.B.M., waar hij een belangrijke bijdrage aan leverde In die tijd ontstaat ook zijn plan om op dit onderwerp te promoveren. Prof.ir. P.P. Bijlaard Jzn, sinds 1947 Delfts hoogleraar in de plasticiteitsleer en de bijzondere bouwconstructies. wordt promotor. Op 14 april Cement XX (1968) nr. 2 cementonline.nl

Gezin 1

Huwelijkspartner:	Maria Sieuwerts	geb. 1901
Huwelijk:	19 Juli 1923	Hoorn